11 شهریور روز ملی صنعت چاپ گرامی باد

در تقویم رسمی ایران روز ۱۱ شهریور برای اهالی صنعت چاپ جایگاه ویژه ای داشته و این روز با نام روز ملی صنعت چاپ نام گذاری شده است. صنعت چاپ در ایران قدمتی بیش از ۲۰۰ سال داشته و این موضوع خود نشان دهنده فرهنگ و تمدن کهن این سرزمین است.به مناسب فرارسیدن ۱۱ شهریور، روز ملی شدن صنعت چاپ به سراغ این صنعت رفته تا علاوه بر معرفی مختصری از صنعت چاپ، تلاش بی وقفه هنرمندان و زحمتکشان این حوزه را ارج نهیم. براساس گفته های کارشناسان و فعالان حوزه چاپ، واژه چاپ و یا به گویش قدیمی تر آن چهاپ، واژه ای است برگرفته از کلمه چاو که در زبان مغولها به معنی فشرده شدن دو سطح بر یکدیگر است. از واژه چاپ که در لغت به معنی نقش و اثر بوده در نوشته های گوناگون با عناوین طبع، باسه و نافت نیز یاد شده است.

اصطلاح چاپ به معنی فن و صنعت نگاشتن و تکثیر حروف، ارقام و تصاویر بوده و به انداختن عکس، متن و یا هر نقشی بر روی کاغذ؛ پارچه، شیشه و سایر مواد گفته می شود.

اختراع دستگاه چاپ

در سال ۱۴۵۶ میلادی فردی آلمانی با نام یوهانس گوتنبرگ دستگاهی را با نام دستگاه چاپ اختراع کرد که با استفاده از آن توانست اشکال و نوشته های گوناگون را بر روی کاغذ چاپ کند.

اما استفاده از صنعت چاپ به قرن ها پیش از اختراع گوتنبرگ برگشته و می توان با نگاه کردن به کتیبه های گوناگون مربوط به ایران مانند کتیبه حقوق بشر کورش، این موضوع را به وضوح دید.

بسیاری از محققان، اولین نفرات استفاده کننده از صنعت چاپ را به چین نسبت می دهند؛ این در صورتی است که در جهان، گوتنبرگ لقب پدر چاپ جهان را به خود اختصاص داده است.

در دست نوشته های بجای مانده از گوتنبرگ عنوان شده که وی با استفاده از دستگاه چاپ خود، روزانه چیزی حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ برگ چاپ می کرد.

همچنین اولین کتاب چاپ شده توسط گوتنبرگ، کتاب مقدس بوده که از ۴۲ سطر برخوردار بود. از سایر کتاب هایی نیز که در آن دوران به چاپ رسیده است با عنوان اینکونابلا یاد می شود.

تاریخچه صنعت چاپ در ایران

در سال ۱۲۳۳ در شهر تبریز، فردی به نام میرزا زین العابدین تبریزی از سوی عباس میرزا نایب السلطنه که در آن زمان حاکم آذربایجان بوده، مامور فراگیری فنون چاپ و راه اندازی اولین چاپخانه در این شهر شد.

میرزا زین العابدین تبریزی در همان سال، اولین لوازم مورد نیاز چاپ حروف را وارد تبریز کرد و موفق به راه اندازی چاپخانه ای کوچک در آن شهر شد.

پس از گذشت حدود ۹۰ سال از تاسیس اولین چاپخانه در شهر تبریز، نوه میرزا زین العابدین تبریزی به نام زین العابدین مطبعه چی، ماشین چاپی را از اروپا خریداری کرده و به ایران وارد نمود.

همراه این دستگاه چاپ خریداری شده توسط زین العابدین مطبعه چی، چند تن از متخصصان چاپ از کشور آلمان برای نصب، راه اندازی و آموزش نیز به تبریز آمدند.

از آن سال به بعد صنعت چاپ در ایران رشد چشم گیری داشته و همچنان نیز با پیشرفت علم و تکنولوژی حرکت رو به جلویی دارد.